Την
προηγούμενη εβδομάδα, ο ανεξάρτητος ειδησεογραφικός ιστότοπος της Σκανδιναβίας
"Nordik
Monitor”, έφερε
στην επιφάνεια τις λεπτομέρειες της Στρατιωτικής Συμφωνίας που υπέγραψαν στο
Βελιγράδι την 8η Οκτωβρίου 2019 οι Υπουργοί Άμυνας Σερβίας και Τουρκίας Αλεξάνταρ
Βουλίν και Χουλουσί Ακαρ, στο πλαίσιο της επισκέψεως Ερντογάν στην Σερβία.
Γράψει ο ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΕΠΙΤΗΔΕΙΟΣ
Αντιστράτηγος ε.α. - τ. Ευρωβουλευτής
Η συμφωνία περιλαμβάνει,
μεταξύ άλλων, αγορά από την Σερβία τουρκικών Οπλικών Συστημάτων, δημιουργία
κοινών αμυντικών βιομηχανιών και ανταλλαγή τεχνολογίας. Δεν υπάρχει αμφιβολία
ότι η Συμφωνία αυτή αποτελεί μεγάλη επιτυχία της Εξωτερικής Πολιτικής της
Τουρκίας η οποία, με αργά αλλά σταθερά βήματα, ολοκληρώνει την στρατηγική
περικύκλωση της Ελλάδος και την απομόνωσή της στα Βαλκάνια, συνάπτοντας σχέσεις
με όλες τις γειτονικές μας χώρες. Όμως, εάν για των Αλβανία και τα Σκόπια μία
τέτοια Στρατιωτική Συμφωνία, είναι κατά κάποιο τρόπο, αναμενομένη λόγω της
εχθρικής, ουσιαστικά στάσεως που τηρούν απέναντι στη Ελλάδα, με την Σερβία τα
πράγματα είναι διαφορετικά.
ΣΧΕΣΕΙΣ
ΕΛΛΑΔΟΣ - ΣΕΡΒΙΑΣ
Η Σερβία είναι μία χώρα η
οποία, επί αρκετούς αιώνες, συνδέεται με φιλικές σχέσεις με την Ελλάδα. Κατά
την τελευταία εικοσαετία, οι σχέσεις αυτές ενισχύθηκαν. Το 1999 η Ελλάδα ήταν
το μόνο κράτος, μέλος του ΝΑΤΟ που δεν ενέκρινε τους βομβαρδισμούς της
Συμμαχίας εναντίον της Σερβίας. Επίσης δεν αποδέχθηκε την μονομερή ανακήρυξη της
ανεξαρτησίας του Κοσσυφοπεδίου από την Σερβία. Είναι μία από τις 5 χώρες της ΕΕ
που δεν αναγνωρίζουν το Κοσσυφοπέδιο ως ανεξάρτητη χώρα και υποστηρίζει την
σέρβικη θέση πως είναι αυτόνομη επαρχία της Σερβίας. Αυτό βεβαίως εξυπηρετεί
και τα δικά μας συμφέροντα προκειμένου να μη δημιουργηθεί προηγούμενο για
ανάλογη εφαρμογή στο κατεχόμενο τμήμα της Κύπρου.
Από το 2014 οπότε άρχισαν
οι σχετικές συνομιλίες, η Ελλάδα, υποστηρίζει την ένταξη της Σερβίας στην ΕΕ.
Το 2015 κατεψήφισε το αίτημα του Κοσσυφοπεδίου γιά ένταξή του στην Ιντερπόλ,
ενώ τον Δεκέμβριο του 2018 κατεδίκασε την επιβολή δασμών από την Πρίστινα στα
προϊόντα που προέρχονται από την Σερβία και την Βοσνία. Η Ελλάδα είναι ο
πέμπτος μεγαλύτερος επενδυτής της Σερβίας και ο τρίτος από τις χώρες της ΕΕ.
Επίσης, παρά τις αντιρρήσεις της ΕΕ, υποστηρίζει την Σερβία στην συμφωνία της
με το Κοσσυφοπέδιο για ανταλλαγή γης μεταξύ των δυο χωρών, προκειμένου να
δημιουργηθούν αμιγείς σερβικές και αλβανικές περιοχές, με προοπτική να ενταχθούν
στις δύο χώρες.
Στις 27 Σεπτεμβρίου 2019,
κατά την συνάντηση των Υπουργών Άμυνας των δύο χωρών Πάνου Καμμένου και
Αλεξάνταρ Βουλίν, ο Αρχηγός ΓΕΕΘΑ Ναύαρχος Ευάγγελος Αποστολάκης ΠΝ, υπέγραψε
την Ρηματική Διακοίνωση προσχωρήσεως της Σερβίας, στον Σχηματισμό Μάχης της ΕΕ,
HELBROCBG,
επίπεδου Ταξιαρχίας στον οποίο είναι επικεφαλής η Ελλάδα. Εδρεύει στην 71
Αερομεταφερομένη Ταξιαρχία στην Νέα Σάντα Κιλκίς, περιλαμβάνει πέραν των ελληνικών
και Μονάδες από τις Βουλγαρία, Ρουμανία, Ουκρανία, και Κύπρο και αναλαμβάνει
Αποστολές Διατηρήσεως της Ειρήνης και Ανθρωπιστικές Αποστολές.
Την 30 Αυγούστου 2019, οι
Υφυπουργοί Άμυνας Αλκιβιάδης Στεφανής και Μίλαν Ράνκοβιτς συζήτησαν την σύσφιξη
των σχέσεων Ελλάδος Σερβίας με συνεργασία στους τομείς διεξαγωγής κοινών
ασκήσεων, εκπαιδεύσεως, κυρίως των Ειδικών Δυνάμεων, και διαρκούς παρουσίας στο
Κοσσυφοπέδιο της Ελληνικής Δυνάμεως Κοσόβου, ώστε να ελέγχεται η αλβανική επεκτατικότητα
στην περιοχή. Συζητήθηκε επίσης και η συνεργασία των Αμυντικών Βιομηχανιών των
δυο χωρών. Μία ακόμη παράμετρος των Ελληνοσερβικών σχέσεων είναι οι Διεθνείς
Σχέσεις. Η Σερβία θα έχει την δυνατότητα να επωφεληθεί από τις διμερείς και
τριμερείς σχέσεις της Ελλάδος με Ισραήλ, Αίγυπτο, Ιορδανία, ΗΑΕ, Κύπρο. Παρ όλα
αυτά, σε λιγότερο από δύο μήνες, από αυτή την συνάντηση η Σερβία, υπέγραψε την
Συμφωνία Στρατιωτικής Συνεργασίας με την Τουρκία.
ΑΝΑΛΥΣΗ
ΤΗΣ ΣΤΑΣΕΩΣ ΤΗΣ ΣΕΡΒΙΑΣ
Η ένταξη της Σερβίας στην
ΕΕ αποτελεί τον μεγαλύτερο Στρατηγικό Αντικειμενικό Σκοπό του πολιτικού κόσμου
της χώρας. Η υλοποίηση όμως αυτού του σκοπού, απαιτεί να υπερπηδηθούν πολλά και
ουσιαστικά εμπόδια. Η ΕΕ πέραν της πραγματοποιήσεως κάποιων αυτονόητων
μεταρρυθμίσεων στο εσωτερικό της χώρας, πιεζει την Σερβία, μέχρι σημείου
εκβιασμού, να ευθυγραμμίσει την Εξωτερική Πολιτική της με εκείνη της ΕΕ. Αυτό,
στην πράξη σημαίνει ότι πρέπει να διακόψει εντελώς τις σχέσεις της με την
Ρωσία.
Ανάλογες πιέσεις δέχεται η
Σερβία, ώστε να αναγνωρίσει την ανεξαρτησία του Κοσσυφοπεδίου και να κάνει
παραχωρήσεις, που εγγίζουν τα όρια της ανεξαρτησίας, στην αυτόνομη επαρχία της Βοϊβοντίνα,
στην οποία ζεί μεγάλη ουγγρική μειονότητα. Ζητείται επίσης επιτακτικά η παροχή
εκτεταμένων δικαιωμάτων και ελευθεριών στις κοινότητες των Ρομά και άλλων μειονοτήτων.
Τα δεδομένα αυτά δημιουργούν μεγάλο βαθμό δυσκολίας στην εκάστοτε κυβέρνηση, η
οποία καλείται να κάνει πολλές και επώδυνες παραχωρήσεις στο όνομα της
επιτεύξεως ενός στόχου οποίος, είναι μεν ορατός, όχι όμως στο αμέσως προσεχές
μέλλον.
Επίσης, πρέπει να διαφεύγει
της προσοχής μας πως το 50%, ίσως και περισσότερο του πληθυσμού, όχι μόνο δεν
έχει πεισθεί ότι είναι προς το συμφέρον του
η ένταξη της χώρας στην ΕΕ, αλλά, αντιθέτως την συνδέει με το ΝΑΤΟ οπότε, συνειρμικά,
έρχονται στην μνήμη του οι νατοϊκοί βομβαρδισμοί και η αρνητικοποίησή του
γίνεται μεγαλύτερη. Στις παραπάνω πιέσεις η Σερβία, θα ήθελε ίσως μεγαλύτερη
υποστήριξη από την ελληνική πλευρά. Ειδικότερα στο αίτημα να μην υπάρχει
απαίτηση για άμεση διακοπή των σχέσεων με την Ρωσία. Ως δικαιολογία, η Σερβία
προβάλλει το ότι οι δεσμοί με την Ρωσία, ιδιαίτερα οι οικονομικοί, είναι
παραδοσιακοί και ισχυροί ακόμη μέχρι σήμερα, οπότε είναι λογικό να περιοριστούν
σταδιακά.
Άλλο ένα σημείο στο οποίο η
σέρβική πλευρά περίμενε μεγαλύτερη υποστήριξη από την Ελλάδα, ήταν να μην
αποδεχθεί την πρόταση της ΕΕ για απαλλαγή του Κοσσυφοπεδίου από το καθεστώς της
υποχρεώσεως χορηγήσεως Βίζας στους πολίτες του. Αυτό, ουσιαστικά, αποτελεί, ντε
φάκτο αναγνώριση της ανεξαρτησίας του, πριν ολοκληρωθούν οι διαπραγματεύσεις με
το Βελιγράδι. Στα προαναφερθέντα πρέπει να προστεθεί και το βέτο, της Γαλλίας στην
ΕΕ, τον Οκτώβριο του 2018 γιά αναθεώρηση της πολιτικής διευρύνσεως της Ενώσεως
και αυστηροποίηση των κριτήριων εντάξεως μίας χώρας. Η εξέλιξη αυτή υποχρεώνει
την Σερβία να μεταθέσει, σε βάθος χρόνου, όχι εγγυτέρου του 2024, την επίτευξη
του στόχου της ευρωπαϊκής της προοπτικής. Υπήρχαν, συνεπώς οι προϋποθέσεις για περαιτέρω
προσέγγιση της Σερβίας με την Τουρκία.
ΣΧΕΣΕΙΣ
ΤΟΥΡΚΙΑΣ - ΣΕΡΒΙΑΣ
Οι σχέσεις των δύο χωρών
δεν είναι πρόσφατες. Τα τελευταία όμως χρόνια παρουσιάζουν μεγάλη ανάπτυξη,
κυρίως στους τομείς του εμπορίου και των επενδύσεων της Τουρκίας σε έργα
υποδομής στην Σερβία. Από το 2018 τουρκικές εταιρείες έχουν αρχίσει την
κατασκευή δύο αυτοκινητοδρόμων. Ενός που θα συνδέσει το Βελιγράδι με το Σαράγιεβο
και ενός μικροτέρου μεταξύ των πόλεων Κουζμίν και Σρέμσκα Ράτσα, στα σύνορα με
την Βοσνία. Εάν ληφθεί υπόψη ότι από τα έδαφος της Σερβίας θα διέλθει και ο
αγωγός TurkStream2,
τμήμα του οποίου θα κατευθυνθεί προς την Σέρβική Δημοκρατία της Βοσνίας,
γίνεται κατανοητό πως η διείσδυση της Τουρκίας στην Σερβία γίνεται με αλματώδη
βήματα. Ο οικονομικός εναγκαλισμός της Σερβίας διευκολύνεται και από το ότι,
τόσο ο Ερντογάν, όσο και διάφοροι φίλοι του και μέλη της οικογένειας του
ελέγχουν Τράπεζες, κατασκευαστικές εταιρείες ά ΜΚΟ, οπότε, οι απαιτούμενες
χρηματοδοτήσεις μπορεί να γίνουν και με αδιαφανείς διαδικασίες,.
Η Στρατιωτική συνεργασία
περιλαμβάνει, πέραν της Αμυντικής Βιομηχανίας, ανταλλαγή στρατιωτικών
πληροφοριών, συμμετοχή σε κοινές ασκήσεις και εκπαίδευση, συστήματα logistics, επικοινωνίες, ηλεκτρονικά,
πληροφοριακά συστήματα, κυβερνοάμυνα, ειρηνευτική, ανθρωπιστική βοήθεια,
επιχειρήσεις κατά της πειρατείας, ανταλλαγή πληροφοριών και εμπειριών σχετικά
με την οργανωτική δομή των Ενόπλων Δυνάμεων, την δομή και τον εξοπλισμό των
Στρατιωτικών Μονάδων. Σημαντική λεπτομέρεια, είναι η συμφωνία για κοινές περιπολίες
Σέρβων και Τούρκων Αστυνομικών (έστω και αόπλων) σε ολόκληρη την σέρβική
επικράτεια. Αυτό σημαίνει ότι η Τουρκική Αστυνομία θα αποκτήσει το δικαίωμα να
διώκει Τούρκους αντιφρονούντες, στο έδαφος της Σερβίας.
ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ
ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ - ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Αν και η παραπαίουσα
οικονομία της Τουρκίας θα επιβραδύνει την οικονομική εκμετάλλευση της
συνεργασίας, τα πολιτικά οφέλη είναι άμεσα και σημαντικά. Η Τουρκία, ενισχύει
την παρουσία της στα Βαλκάνια και εμφανίζεται ως μεγάλη και κυρίαρχος δύναμη
στην περιοχή η οποία ελέγχει τα πάντα και δρομολογεί τις εξελίξεις. Έχοντας
σχεδόν δορυφοριοποιήσει την Αλβανία, γίνεται στρατηγικός εταίρος της Σερβίας,
επειδή θα έχει την δυνατότητα να ελέγχει την δραστηριότητα του αλβανικού
στοιχείου, στο Κοσσυφοπέδιο και τα Σκόπια, και την παράνομη δράση των παραστρατιωτικών
ομάδων του UCK/UCC, που θα έχουν πλέον ως κύριο στόχο
μόνο την Ελλάδα. Παράλληλα θα ενισχύει την προπαγάνδα της ότι αποτελεί
«παράγοντα σταθερότητος» στα Βαλκάνια. Θα εκμεταλλευθεί επίσης τις καλές, προς
το παρόν, σχέσεις με τη Ρωσία, προκειμένου να ενισχύσει τους δεσμούς με την
Σερβία, στην οποία παρέχει την δυνατότητα να αναπτύξει σχέσεις με τις Γεωργία,
Αζερμπαϊτζάν και Ιράν. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, η Τουρκία αδρανοποιεί, σε μεγάλο
βαθμό, τις σχέσεις της Σερβίας με την Ελλάδα και μπορεί να την πιέσει να
περιορίσει τις διμερείς σχέσεις των δύο χωρών, κυρίως στον τομέα της Άμυνας.
Ενδέχεται επίσης να πιέσει την Σερβία να μεταβάλει την στάση της στο Κυπριακό. Η
Σερβία υποστηρίζει την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της Κύπρου και το
δικαίωμά της γιά άσκηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων προς εκμετάλλευση των
φυσικών της πόρων στην δική της ΑΟΖ.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Για μία ακόμη φορά η
Ελλάδα, είτε λόγω σφαλμάτων, είτε αδυναμίας, είτε αδιαφορίας, υπέστη μία ακόμη
ήττα στην Εξωτερική της Πολιτική. Υποχρεούται πλέον, αντί να βρίσκεται σε θέση
ισχύος απέναντι στην Τουρκία στις σχέσεις με την Σερβία, να εξαρτάται από την καλή
θέληση της τελευταίας και των περιθωρίων που θα της επιτρέψει η Τουρκία να μη
προβεί σε κινήσεις που θα θίγουν τα συμφέροντά μας.
Σε κάθε περίπτωση όμως,
επιβάλλεται να συνεχίσει την συνεργασία με την Σερβία σε όλους τους τομείς,
ιδιαίτερα στην Αμυντική Βιομηχανία. Στον τομέα αυτόν η Σερβία έπρεπε να
αποτελέσει για εμάς πρότυπο προς μίμηση. Με ΑΕΠ μικρότερο της Ελλάδος,
κατόρθωσε να δημιουργήσει Αμυντική Βιομηχανία η οποία, κάλυψε τις εθνικές ανάγκες
και πραγματοποιεί και εξαγωγές. Η δική μας αντίστοιχη Βιομηχανία πρέπει να
ενδιαφερθεί όχι μόνο για αγορά όπλων, αλλά. για να αποκτήσει τεχνολογία και τεχνογνωσία
και να πραγματοποιήσει συμπαραγωγές. Όχι πρωτίστως για οικονομικούς λόγους,
αλλά, για να αποκτήσει αμυντική ανεξαρτησία. Να μην εξαρτάται από την διάθεση των
εκάστοτε προμηθευτών αμυντικού υλικού για το είδος και την ποσότητα των όπλων
που θέλουμε να αποκτήσουμε. Η περίπτωση της Σερβίας είναι, δυστυχώς, μία από τις
πολλές που επιβάλλεται να λειτουργήσει ως αφύπνιση για την «ωραία κοιμωμένη»·
της ελληνικής Εξωτερικής Πολιτικής και να υποχρεώσει όλες τις κυβερνήσεις, την
παρούσα εν προκειμένω, να ενεργήσουν προς το συμφέρον του λαού και του έθνους.
Ενδοτισμός για το «μεταναστευτικό»; αδιαφορία(;) ή αδυναμία(;) για τις σχέσεις της
Τουρκίας με την Σερβία, ενδοτισμός για την συμφωνία της Τουρκίας με την Λιβύη
σχετικά με την ΑΟΖ. Είναι κραυγαλέες οι περιπτώσεις ώστε να θεωρηθούν απλές
συμπτώσεις. Εκτός εάν εξακολουθεί να ισχύει η εκχώρηση της εθνικής μας κυριαρχίας
επειδή η χώρα μας υπέγραψε την Δανειακή Σύμβαση, οπότε η κυβέρνηση, πρέπει να
έχει το θάρρος να το ομολογήσει, ώστε να απαντηθούν οι εύλογες απορίες εκείνων
που αγαπούν την πατρίδα και αγωνιούν για το μέλλον της. Τέλος η Στρατιωτική
Συμφωνία της Τουρκίας με την Σερβία, θα ήταν εθνικά επωφελές να διδάξει
κάποιους ιδεολόγους ή και συναισθηματικούς, πόσο δίκαιο είχε, ο γνωστός Βρετανός
πολιτικός Λόρδος Πάλμερστον, όταν, πριν δύο περίπου αιώνες, διατύπωνε την
διαχρονικής αξίας αλήθεια πως «Τα έθνη δεν έχουν σταθερούς φίλους, η εχθρούς.
Έχουν μόνο σταθερά συμφέροντα και αυτά πρέπει να εξυπηρετούνται. We have no eternal allies, and we have no perpetual
enemies. ‘’Our interests are eternal and perpetual, and those interests it is
our duty to follow’’.
(ΣΤΟΧΟΣ-21/05/2020)
Δημοσίευση σχολίου