Ανακατατάξεις
και στο πεδίο της εθνικής άμυνας φέρνει η πανδημία του κορωνοϊού, αφού θα
πρέπει να θεωρείται δεδομένο ότι η επιδείνωση των βασικών οικονομικών μεγεθών
του κρατικού προϋπολογισμού και η αναμενόμενη οικονομική κρίση θα επηρεάσουν το
πρόγραμμα ενίσχυσης των Ενόπλων Δυνάμεων.
του
Μάκη Πολλάτου (pollatos@protothema.gr)
Το πρόγραμμα της απόκτησης
νέων φρεγατών, ένα σχέδιο που στα τέλη του 2019 φαινόταν να προχωρά με ταχείες
διαδικασίες, πλέον μοιάζει να μπαίνει στις ελληνικές καλένδες. Στα τέλη Φεβρουάριου
του 2020, όταν η Γαλλίδα υπουργός Άμυνας Φλοράνς Παρλί επισκέφτηκε την Αθήνα
και συναντήθηκε με τον Κυριάκο Μητσοτάκη η προσδοκία στο Παρίσι ήταν ότι
σύντομα θα μπορούσε να ανακοινωθεί τελική συμφωνία για την προμήθεια δύο γαλλικών
φρεγατών τύπου Belh@rra ή αλλιώς FDI (Fregate de Defence et d’ Intervention). Είχε μάλιστα συμφωνηθεί
με την κρατική γαλλική ναυπηγική βιομηχανία Naval Group ότι το ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό
επρόκειτο να παραλάβει το δεύτερο πλοίο της σειράς που σχεδιαζόταν να έχει
χτιστεί μέχρι τα τέλη του2024. Αυτά μέχρι πριν από λίγες εβδομάδες. Γιατί
μπορεί στις αρχές Μαρτίου η πολιτική βούληση για να κλείσει η συμφωνία να
θεωρούνταν δεδομένη και να αναζητούνταν τρόπος ώστε να χρηματοδοτηθεί η αγορά
των γαλλικών φρεγατών με το ιλιγγιώδες ποσό των 2 δισ., σήμερα όμως τα δεδομένα
είναι διαφορετικά.
Χρήματα δεν υπάρχουν και εκ
των πραγμάτων ο σχεδιασμός για απόκτηση νέας φρεγάτας που θα ισχυροποιούσε τις
ικανότητες ναυτικής αποτροπής της Ελλάδας πρέπει να αλλάξει. Εγχείρημα καθόλου
εύκολο και με πολλές περιπλοκές, δεδομένου ότι την ίδια αυτή περίοδο η Τουρκία
δεν παραιτείται από τις αναθεωρητικές βλέψεις της, ούτε και δείχνει να αποσύρει
τον σχεδίασμά της για έρευνες υδρογονανθράκων τόσο στην κυπριακή Αποκλειστική
Οικονομική Ζώνη όσο και στη θαλάσσια περιοχή μεταξύ Κρήτης και Λιβύης. Οι φρεγάτες
δεν είναι το μοναδικό πρόβλημα. Στο πεδίο των αμυντικών εξοπλισμών οι «σκελετοί»
παραμένουν στις ντουλάπες του υπουργείου Εθνικής Άμυνας. Παράδειγμα, η υπόθεση των
αεροσκαφών ναυτικής συνεργασίας Ρ-3Β Orion, ο εκσυγχρονισμός των οποίων αποφασίστηκε το 2015 από τους
Αλέξη Τσότρα και Πάνο Καμμένο. Η αναβάθμιση των υπέργηρων αεροσκαφών θεωρήθηκε
σκάνδαλο -η διερεύνηση του οποίου ακόμη αναμένεται από τη Δικαιοσύνη- και παρότι
κόστισε στο Δημόσιο σχεδόν 500 εκατ. ευρώ, μέχρι σήμερα το πρόγραμμα έχει
πολυετή καθυστέρηση και μοιάζει να βρίσκεται στον αέρα. Σχεδόν πέντε χρόνια
μετά την υπογραφή της σύμβασης εκσυγχρονισμού των Ρ-3, το αεροσκάφος της ενδιάμεσης
λύσης, μόλις την περασμένη εβδομάδα, πέταξε στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο και προσγειώθηκε
στην Κύπρο προκειμένου να «δηλώσουμε παρουσία» στον ευαίσθητο χώρο της ΑΟΖ όπου
οι Τούρκοι προβάλλουν τις διεκδικήσεις τους.
Το άλλο μεγάλο πρόγραμμα
που υπογράφηκε από την προηγούμενη κυβέρνηση, η αναβάθμιση 85 μαχητικών αεροσκαφών
F-16, για το οποίο
έχει δεσμευτεί μεγάλο τμήμα του αμυντικού προϋπολογισμού, σχεδόν δεν έχει
ξεκινήσει και θα χρειαστεί τουλάχιστον ένας χρόνος για να τελειώσει ο
εκσυγχρονισμός των πρώτων Fighting
Falcons.
Κι
όμως, προωθούν αγορά νέων ελικοπτέρων για το Πολεμικό Ναυτικό
Σε αυτή τη συγκυρία, όπου η
κρίση του κορωνοϊού έχει προκαλέσει συρρίκνωση των αντικειμενικών δυνατοτήτων
για απόκτηση καινούριων οπλικών συστημάτων, κάποιοι επιχειρούν να προωθήσουν
νέες αγορές!
Προκαλεί αίσθηση η προθυμία
κάποιων στο υπουργείο Εθνικής Άμυνας να αλλάξουν τις προτεραιότητες συζητώντας
-ακόμα και στην παρούσα φάση- για την αγορά των αμερικανικών ελικοπτέρων ΜΗ-60R που κατασκευάζονται από τη Lockeed Martin Rotary and Mission Systems.
Οι διαδικασίες είχαν
ξεκίνησαν περί τα μέσα Μαρτίου του 2019 από την τότε πολιτική ηγεσία του
υπουργείου Εθνικής Άμυνας και η πρόθεση αγοράς των ελικοπτέρων ΜΗ-60R είχε ανακοινωθεί επίσημα από το
Κογκρέσο, λίγες ημέρες μετά τις εκλογές του Ιουλίου του 2019 και τον σχηματισμό
κυβέρνησης από τον Κυριάκο Μητσοτάκη.
Ακόμη και τότε -πόσο μάλλον σήμερα, λόγω της οικονομικής
κρίσης που προκαλεί ο κορωνοϊός- η Ελλάδα δεν διέθετε τα κονδύλια για την αγορά
των αμερικανικών ελικοπτέρων (για 4+3 ΜΗ-60R η τιμή που δόθηκε τότε μαζί με τον
εξοπλισμό τους ήταν 600 εκατ. δολάρια). Αργότερα, όταν διαπιστώθηκε ότι η
προμήθεια των τεσσάρων ελικοπτέρων με το ελάχιστο αρχικό ποσό των 350 εκατ.
δολαρίων δεν μπορούσε να προχωρήσει, επειδή ούτε είχαν προβλεφθεί και ούτε
υπήρχαν διαθέσιμα τα κονδύλια, η αμερικανική εταιρεία επανήλθε με νέα προσφορά μείωσης
της αρχικής τιμής για τέσσερα ελικόπτερα στα 290 εκατ. δολάρια τονίζοντας ότι η
Ελλάδα θα έχανε την ευκαιρία να αποκτήσει ελικόπτερα στην... εξευτελιστική τιμή
των 72,5 εκατ. δολαρίων το ένα!
Ωστόσο, δημοσιεύματα αναφέρουν
ότι το 2018 το Αμερικανικό Ναυτικό αγόραζε τα ελικόπτερα αυτά με κόστος σε
πτήσιμη κατάσταση (fly
away cost) 34 εκατ. δολάρια το ένα, δηλαδή 136
εκατ. δολάρια για σύνολο τεσσάρων ελικοπτέρων, αντί για τα 72,5 εκατ. το ένα
που προσφέρονται στο Πολεμικό Ναυτικό μαζί με ανταλλακτικά για την υποστήριξή τους.
Ταυτόχρονα, μέσα από τα ίδια δημοσιεύματα αναφέρεται ότι υπάρχει αριθμός από δεκάδες
ελικόπτερα στις ΗΠΑ που αγοράστηκαν και πλεονάζουν, λόγω της σημαντικής μείωσης
του προγράμματος ναυπήγησης των φρεγατών LCS, και προβλέπονταν να επιχειρούν από τα
πλοία αυτά. Προκαλεί απορίες γιατί δεν γίνεται προσπάθεια να αυξηθεί η
διαθεσιμότητα των 11 υφισταμένων ελικοπτέρων Sikorsky S-70Β/Β6 του ΓΕΝ. Γιατί δεν
εξασφαλίζεται πρώτα η μέγιστη δυνατή διαθεσιμότητα ή ακόμα και αναβάθμισή τους,
πριν συζητήσουμε για την απόκτηση νέων ελικοπτέρων; Έγινε προσπάθεια να
εξασφαλιστούν ελικόπτερα του Ναυτικού των ΗΠΑ που βρίσκονται σε αποθήκευση και
να αγοραστούν σε καλύτερη τιμή, αφού δεν υπάρχουν οι απαιτούμενοι πόροι για την
αγορά νέων ελικοπτέρων; Ισχύει ότι οι Αμερικανοί πωλητές ζητούν να υπογράφει η
σύμβαση για την παραγγελία των ΜΗ-60R
μέσα στις επόμενες 30 ημέρες;
Κυρίως όμως το ερώτημα
είναι: Αληθεύει ότι το Πολεμικό Ναυτικό, που έχει άμεση ανάγκη από νέες φρεγάτες,
τον εκσυγχρονισμό των υπαρχουσών φρεγατών του στόλου, την προμήθεια τορπιλών
για τα υποβρύχιά του και άλλα προγράμματα, ασκεί πιέσεις για να προχωρήσει
άμεσα η προμήθεια των αμερικανικών ελικοπτέρων;
(ΠΡΩΤΟ
ΘΕΜΑ-10/0-5/2020)
Δημοσίευση σχολίου